Κλιματική αλλαγή, η κλιματική κρίση? Υπάρχει πρόταση για την διαχείριση των επιπτώσεων που επιφέρουν?
Έχουμε συνηθίσει όταν αναφερόμαστε στην κλιματική αλλαγή να
μιλάμε σε χρόνο μέλλοντα, να λέμε ή να ρωτάμε «ποιες θα είναι οι συνέπειες της
κλιματικής αλλαγής». Στην πραγματικότητα η κλιματική αλλαγή είναι εδώ, ζούμε
εντός της. Οι συνέπειές της είναι ήδη σοβαρές.
Πολλοί επιστήμονες μιλούν μάλιστα για κλιματική κρίση και
όχι για κλιματική αλλαγή, θέλοντας να υπογραμμίσουν τον κρίσιμο αρνητικό
αντίκτυπο της γενικής απορρύθμισης του «θερμοστάτη» του πλανήτη. Η προσπάθεια
που οφείλει να κάνει η ανθρωπότητα είναι να φρενάρει και να ανακόψει τη
διαδικασία της κλιματικής κρίσης, προτού το κλιματικό «τσουνάμι» γίνει
ανεξέλεγκτο.
Ήδη είμαστε θεατές της δραματικής αύξησης των φυσικών
καταστροφών σε παγκόσμια κλίμακα αλλά και σε εθνικό επίπεδο.
Το καλοκαίρι έχουμε μεγάλη
ξηρασία, ανομβρία και έντονα μελτέμια που δημιουργούν εκρηκτικό μίγμα.
Στην Αττική μέχρι το 2020 ο μέσος όρος
επικίνδυνων καιρικών φαινομένων κατηγορίας κινδύνου 4 και 5 ήταν 22, το
2021 διπλασιάστηκαν στα 42.
Να τονιστεί πως η Μεσόγειος αποτελεί μία
από τις πλέον ευάλωτες κλιματικά περιοχές. Η θερμοκρασία των
μεσογειακών υδάτων ανεβαίνει με διπλάσιο ρυθμό απ’ ό,τι στον παγκόσμιο ωκεανό.
Οι συνέπειες στην Ελλάδα αναμένονται καυτές· και δεν είναι
σχήμα λόγου. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν εκπονήσει ερευνητικές ομάδες του
Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων της Κλιματικής
Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος και πανεπιστημίων, οι ημέρες με μέγιστη
θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου την περίοδο 2071-2100 θα είναι 35-40
περισσότερες το έτος. Οι «τροπικές νύχτες», δηλαδή όταν η θερμοκρασία δεν
πέφτει κάτω από 20° C, θα είναι 50 περισσότερες. Ακόμα 40 μέρες θα προστεθούν
σε ετήσια βάση σε εκείνες που απαιτείται κλιματισμός, ενώ τα 24ωρα με συνθήκες
δυσφορίας θα αυξηθούν κατά 20% το καλοκαίρι. Σας φαίνονται μακρινά όλα αυτά;
Για την περίοδο 2031-2050 οι μέρες καύσωνα στην Αττική υπολογίζεται να είναι
από 10 έως 20 περισσότερες. Προβλέπεται επίσης άνοδος της μέγιστης θερμοκρασίας
από 1,4° C έως 2° C.
Η μείωση των βροχών και η αύξηση των ραγδαίων βροχοπτώσεων,
που προκαλούν έντονα η και ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές, είναι
ακόμα μία σοβαρή πλευρά της κλιματικής κρίσης.
Η εξέταση των στοιχείων για τις δύο περιόδους 1961-1990 και
1991-2020 στην Αθήνα κατέγραψε διπλασιασμό της συχνότητας των ημερών με
βροχόπτωση μεγαλύτερη των 30 χιλιοστών την πιο πρόσφατη περίοδο, ενώ και
οι ημέρες με βροχή άνω των 40 χιλιοστών αυξήθηκαν κατά 77%!
Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα το 2020 παρατηρήθηκε
το φαινόμενο της ΜΗΔΕΙΑΣ και 2021 το φαινόμενο ΕΛΠΙΣ έντονα φαινόμενα
χιονοπτώσεων τα οποία δημιούργησαν μεγάλα και σοβαρά προβλήματα με δυσμενή
οικονομικά κοινωνικά και παιδαγωγικά αποτελέσματα στο σύνολο της χώρα με
παράλυση του κρατικού μηχανισμού.
Η πολυεθνική εταιρεία διαχείρισης κινδύνων AON, η οποία τα
τελευταία χρόνια καταγράφει τις ζημιές από φυσικά φαινόμενα σε όλη την υφήλιο,
ανεβάζει το κόστος για το 2021 στα 200 δις Ευρώ. Για το σύνολο τις δεκαετίας
που πέρασε, υπολογίζονται ζημιές της τάξεως των 2,2 τρις Ευρώ.
Αξιοσημείωτοι είναι επίσης και οι υπολογισμοί της Επιτροπής
για το περιβάλλον της Τράπεζας της Ελλάδος, οι οποίοι ανεβάζουν το κόστος για
την ελληνική οικονομία στα 700 δις Ευρώ μέχρι τα τέλη του αιώνα,
Η πράξη έχει αποδείξει με τα μέχρι τώρα δεδομένα ότι ο
κεντρικός κρατικός μηχανισμός από μόνος του δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς
στην διαχείριση φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές, πλημμύρες, χιονοπτώσεις κλπ) ούτε
στην επιτυχή διαχείριση για την μείωση των καταστροφικών αποτελεσμάτων τους.
Πρέπει να αλλάξουν πολλά πριν είναι αργά!
Ένα παράδειγμα αλλαγής
κουλτούρας και θεσμικού πλαισίου
είναι της Γερμανίας όπου τα κρατίδια έχουν μεταφέρει την αρμοδιότητα αντιμετώπισης
μιας καταστροφής στις επαρχίες και στους δήμους, δηλαδή στο επίπεδο της τοπικής
αυτοδιοίκησης, με σαφείς κανόνες και συγκεκριμένα μέτρα αναπτύσσοντας και
εντάσσοντας την κοινωνία των πολιτών με βάση την οργάνωση και ανάπτυξη του
Εθελοντισμού στο σύστημα πολιτικής Προστασίας.
Η πολιτική
πρόταση αντιμετώπισης των
φαινομένων αυτών και με βάση την εμπειρία οργάνωσης της ευρωπαϊκής ένωσης είναι
η μεταφορά ουσιαστικών αρμοδιοτήτων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.
Προϋπόθεση είναι η ύπαρξη
επαρκούς χρηματοδότησης σε μέτρα και μέσα προστασίας - εξοπλισμό, ανθρώπινο
δυναμικό, επιστημονικό προσωπικό και την οργάνωση και λειτουργία συγχρόνων
κέντρων διαχείρισης κρίσεων, παράλληλα με την ενεργοποίηση της κοινωνίας
των πολιτών αναπτύσσοντας το εθελοντικό κίνημα σε σύγχρονη και οργανωμένη
μορφή λειτουργίας εντασσόμενη στο μηχανισμό λειτουργίας του εκάστοτε Δήμου
διότι τα αρνητικά αποτελέσματα που επέρχονται από τις φυσικές καταστροφές επηρεάσουν
άμεσα και ουσιαστικά την τοπική κοινωνία του κάθε Δήμου.
Αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου, ανάγκη
συνεργασιών και καινοτόμων δομών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των
φυσικών καταστροφών είναι επιτακτική.
Τα περιφερειακά σχέδια θα πρέπει να
εξειδικεύονται περαιτέρω σε τοπικό επίπεδο και να καταλήγουν σε ιεραρχημένα
έργα και δράσεις που θα ενισχύουν, θα συμπληρώνουν
και θα θωρακίζουν τις τοπικές υποδομές από κάθε κατηγορία κινδύνου.
Στο κέντρο διαχείρισης
κρίσεων θα υπάρχει συσσωρευμένη
γνώση και όλα τα διαθέσιμα εργαλεία ενός Δήμου, από δίκτυα επικοινωνίας και
χάρτες μέχρι υλικά και εξοπλισμό που θα βοηθήσουν σε μια κατάσταση έκτακτης
ανάγκης.
Κομβικός όπως
προανέφερα είναι ο ρόλος των Εθελοντικών Ομάδων Πολιτικής Προστασίας και γενικά των Εθελοντικών
Οργανώσεων που δεν έχουν ως κύριο αντικείμενο την Πολιτική Προστασία αλλά
μπορούν να συνδράμουν τον Εθνικό Μηχανισμό και το έργο των αρμόδιων αρχών και
των κρατικών υπηρεσιών.
Κεφαλαιώδης παράμετρος η διαρκής
και κατάλληλη εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων στην πολιτική προστασία, αιρετών,
υπηρεσιακών και εθελοντών.
Να λειτουργήσει
επιτέλους η Εθνική Σχολή Πολιτικής Προστασίας που έχει ιδρυθεί στα χαρτιά από το 2014 και δεν έχει
λειτουργήσει μέχρι σήμερα, για την
αποτελεσματική ανταπόκριση στα καθήκοντα όλων των εμπλεκομένων στην διαχείριση
της κρίσης.
Εκτός από την πρόταση για
την αποτελεσματική διαχείριση των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης υπάρχει
χρόνος και τρόπος να αλλάξουμε την ραγδαία εξέλιξη καταστροφής του παγκόσμιου
περιβάλλοντος?
Κάποιοι λένε πως δεν
μπορούμε να κάνουμε πολλά.
Εμείς όμως πρέπει να δούμε
με αισιοδοξία το μέλλον, να αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι την συμπεριφορά μας
και τις συνήθειες μας και το αποτέλεσμα θα έρθει αθροιστικά από όλους μαζί.
Ας ξεκινήσουμε από τα σκουπίδια
μας.
Γνωρίζετε ότι κάθε χρόνο, οι
άνθρωποι παράγουμε σε παγκόσμιο επίπεδο 2 δις τόνους Αστικών Στέρεων
Αποβλήτων. Για να συλλάβετε πιο εύκολα τον όγκο για τον οποία μιλάμε,
φανταστείτε πως για να χωρέσουν όλα αυτά τα απόβλητα χρειάζονται 822.000 πισίνες
ολυμπιακών διαστάσεων.
Γνωρίζετε
ως Έλληνες ότι η παραγωγή αποβλήτων μας βρίσκεται διαχρονικά υψηλότερα από τον
ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ειδικότερα για το 2019, η κατά κεφαλήν παραγωγή αστικών
αποβλήτων στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 524 κιλά ανά κάτοικο.
Σε όρους διαχείρισης, στην
Ελλάδα το μεγαλύτερο ποσοστό των παραγόμενων αποβλήτων οδηγείται σε
χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων (77,6% το 2019), ενώ η ανακύκλωση
διαμορφώθηκε στο 21,0%.
Για να
αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την πρόκληση της διαχείρισης των απορριμμάτων
απαιτούνται:
- Κατασκευή σύγχρονων μονάδων
διαχείρισης απορριμμάτων και ανακύκλωσης,
- Διευκόλυνση των πολιτών με εύκολα
προσβάσιμες ροές απόρριψης αποβλήτων και
- Υλοποίηση μεγάλης κλίμακας
εκπαίδευσης των καταναλωτών για την ορθή απόρριψη των συσκευασιών μετά τη
χρήση τους.
Ως Διοίκηση
μελετήσαμε, διεκδικήσαμε και αντλήσαμε πόρους για να κάνουμε σε τοπικό επίπεδο ακριβώς
τα παραπάνω.
Σε λίγες εβδομάδες θα
ξεκινήσουμε να διαχειριστούμε τα απόβλητα της κουζίνας μας με το μεγαλύτερο πρόγραμμα
διαχείρισης βιοαποβλήτων που θα γίνει στην Ελλάδα στο σύνολο του Δήμου
Ελληνικού Αργυρούπολης.
Μετά την
διαχείριση των κλαδιών στην πηγή και των ογκωδών αντικειμένων ο μεγάλος στόχος είναι να
εκτρέψουμε το 40% από τον πράσινο κάδο, δίνοντας μια οικονομική ανάσα στους
Δημότες μας αλλά και σανίδα σωτηρίας στο περιβάλλον.
Σας καλούμε να
μας ακολουθήσετε για να σώσουμε το περιβάλλον και να υπάρχει αύριο για το μεγάλο
μας σπίτι, τον Πλανήτη ΓΗ και τα παιδιά μας.
Βασίλης Κρητικός.
